Կալի Աբրահամեանի բլոգ

37.Քո կարծիքով տրված հնչյունախումբերից որո՞նքեն բառեր (արտագրիր´կամ ընգծիր´): Պատասխանդ պատճառաբանի´ր:

Բարդի, աղնկի, ձրաբր, հեղուկ, կնիրպա, թանձր, չաբեռալ, կանչել:

39.Բացատրի´ր, թե  գլուխ  բառը ամեն մի նախադասության մեջ  ի՞նչ իմաստով է կիրառված՝ փոխարինելով խելք, ղեկավար,  կատար, ծայր, մաս, վրա բառերով: Ո՞ր նախադասության  մեջ գլուխ բառն այլ բառով չես կարող փոխարինել:

Արջը գլուխը բարձրացրեց։ – ուղիղ իմաստով

Սարի գլխին ինչ-որ բան է փայլում: – կատար

Այս մարդը գլուխ չունի: – խելք չունի

Գրքի առաջին գլուխը շատ հետաքրքիր էր: – առաջին մասը

-Իսկ ո՞վ էր ձեր գլուխը,- որոտաց զորավարը՝դիմելով գլխիկոր զինվորներին: – ո՞վ է ձեր ղեկավարը։

Ինչ-որ մեկը թերթ է մոռացել պահարանի գլխին: – ծայր

Նյութերն ունեն բազմաթիվ հատկություններ: Այդ հատկությունների շնորհիվ դրանք կարող են փոխազդել միմյանց հետ կամ նույնիսկ ինքնուրույն քայքայվել` առաջացնելով նոր նյութեր:
Այդ հատկությունները կոչվում են քիմիական հատկություններ։ Նյութերի քիմիական հատկություններն ուսումնասիրում է բնագիտության «քիմիա» կոչվող  ճյուղը (գիտությունը):
Օրինակ՝ երկաթի քիմիական հատկություններից է ժանգոտելու հատկությունը: Երկաթյա մեխի արտաքին շերտի և օդի բաղադրության մեջ մտնող թթվածնի փոխազդեցությունից առաջանում է ժանգ, որը քիմիայում անվանում են երկաթի օքսիդ: Որքան էլ մեծ կամ փոքր լինի երկաթյա մեխը, միևնույն է, նա ունի ժանգոտելու հատկություն:

Նյութերը հիմնականում կազմված են չափազանց փոքր մասնիկներից՝ մոլեկուլներից, ատոմներից կամ իոններից: Այդ մասնիկները գտնվում են մշտական շարժման մեջ, և նրանց միջև կան ազատ տարածություններ: Մոլեկուլներն իրենց հերթին կազմված են ատոմներից: Մոլեկուլներն ունեն այն քիմիական հատկությունները, որոնք ունի տվյալ նյութը:
Եթե մի քանի միլիգրամ կալիումի պերմանգանատ (մարգանցովկա) լցնենք ջրով լի բաժակի մեջ, ապա ջուրը կգունավորվի: Դա բացատրվում է նրանով, որ կալիումի պերմանգանատի մոլեկուլները տարածվում են ջրի ամբողջ ծավալով մեկ:
Փորձեք շաքարի կտորը լուծել մեկ բաժակ ջրում: Շաքարի մոլեկուլները նույնպես կտարածվեն ջրի մեջ՝ քաղցրացնելով այն:
Քլորի հոտը մենք զգում ենք, որովհետև նրա մոլեկուլները տարածվում են օդում:
Միևնույն նյութի բոլոր մոլեկուլները միատեսակ են։ Հնարավոր չէ, օրինակ, տարբերել Սևանա լճի ջրի մոլեկուլը Միջերկրական ծովի ջրի մոլեկուլից։
Թեև մոլեկուլները շատ փոքր են, սակայն դրանք նույնպես հնարավոր է բաժանել ավելի փոքր մասնիկների՝ ատոմների։ Երկար ժամանակ գիտնականները կարծում էին, թե ատոմներն անբաժանելի են։ «Ատոմ» բառն ունի հունարեն ծագում և նշանակում է հենց անբաժանելի: Սակայն ավելի ուշ նրանք պարզեցին, որ ատոմները ևս հնարավոր է բաժանել ավելի փոքր մասնիկների։ Այդ մասին ավելի մանրամասն կիմանաք բարձր դասարաններում։
Տարբեր նյութերի մոլեկուլներ կազմված են տարբեր տեսակի ու քանակի ատոմներից։
Օրինակ՝ ջրածնի մոլեկուլը կազմված է ջրածնի երկու ատոմներից։ Թթվածնի մոլեկուլը կազմված է թթվածնի երկու ատոմներից, օզոնի մոլեկուլը՝ թթվածնի երեք ատոմներից։
Ջրի մոլեկուլը կազմված է թթվածնի մեկ և ջրածնի երկու ատոմներից։ Ինչպես տեսնում եք, միևնույն մոլեկուլում կարող են լինել տարբեր նյութերի ատոմներ։
Կախված մոլեկուլի բաղադրությունից, նրա ատոմների քանակից՝ տվյալ նյութի հատկությունները կարող են խիստ տարբերվել մեկ այլ նյութի հատկություններից։ Օրինակ՝ օզոնը և թթվածինը տարբեր նյութեր են, սակայն երկուսն էլ կազմված են միայն թթվածնի ատոմներից: Թթվածնի մոլեկուլը, ինչպես արդեն գիտեք, կազմված է թթվածնի երկու ատոմից, իսկ օզոնի մոլեկուլը՝ թթվածնի երեք ատոմից: Այսինքն՝ այդ նյութերի մոլեկուլներն ունեն տարբեր քանակի թթվածնի ատոմներ: Այդ պատճառով խիստ տարբեր են նրանց հատկությունները. թթվածինն անհրաժեշտ է շնչառության համար, իսկ օզոնը թունավոր նյութ է։

Առաջադրանք
Շաքարի կտորը լուծեք թեյի մեջ և նկարագրեք այդ երևույթը։

Դասարանական առաջադրանքներ

1․Կատարե՛ք հանում

Օրինակ ՝ 684-121=563

			–	6	8	4
				1	2	1
				5	6	3

13985-6667=

			–	1	3	9	8	5
				6	6	6	7
				5	3	3	1

38992-847=

			–	3	8	9	9	2
					8	4	7
				3		2	9	2

4025-2983=

			–	4	0	2	5
					2	9	8	3
				4	2	7	3	3

25344-7608=

			–	2	5	3	4	4
					7	6	0	8
				2	2	3	4	4

2․ Աստղանիշները փոխարինեք թվանշաններով այնպես, որ ստացված գրառումները ճիշտ լինեն:

–	1	7	3	5
		8	7	2
		8	6	3

–	1	3	0	6
		8	7	8
		4	2	8

3․ Եթ թիվը բազմապատկենք 16-ով և ստացված արդյունքին գումարենք 80, ապա կստանանք 400։ Գտե՛ք այդ թիվը։  30

Տնային առաջադրանքներ

538-271

			–	5	3	8
					2	7	1
				5	1	1	1

1208-109

			–	1	2	0	8
					1	0	9
				1	1	0	1

894-675

			–	8	9	4
					6	7	5
				8	3	3	5

4285-364

			–	4	2	8	5
					3	6	4
				4	1	2	1

Նայենք մեր շուրջը և կտեսնենք բազմաթիվ իրեր՝ աթոռ, սեղան, գիրք, մատիտ, բաժակ, համակարգիչ, ավտոմեքենա, ծառ և այլն: Այդ բոլորը մարմիններ են: Մարմիններ են նաև Երկիր մոլորակը, գիշերային երկնքում փայլա­տակող աստղերը, մեզ ջերմացնող Արեգակը, կենդա­նիները, բույսերը: Համեմատելով մարմինները՝ կարե­լի է պարզել դրանց միջև եղած նմանություններն ու տարբերությունները:

Բոլոր մարմինները կազմված կամ պատրաստված են նյութերից:
Նյութերը բազմաթիվ են: Դրանք տարբերվում են համով, հոտով, վիճակով, գույնով, այրվելու, ջրում լուծվելու և այլ հատկություններով:
Երկաթը, ոսկին, պղինձը, թուղթը, ջուրը, ապա­կին, ռետինը նյութեր են: Իսկ ահա մեխը, մատանին, գավաթը, տետրը, բաժակը, աթոռը, գնդակը, սառույցը մարմիններ են, որոնք պատրաստ­ված կամ կազմված են վերը նշված կամ այլ նյութերից: Այն թեթև գազը, որով լցված են օդում ճախրող փուչիկները, նույնպես նյութ է: Ինքը՝ փուչիկը, պատ­րաստված է մեկ այլ նյութից՝ ռետինից: Ռետինից պատրաստում են նաև անվադողեր և այլ իրեր:
Միևնույն նյութից կարելի է պատրաստել տարբեր իրեր։ Այսպես՝ երկաթից պատրաստում են մեխ, մուրճ, կացին, ապակուց՝ բաժակ, փորձանոթ, ալյումինից՝ հաղորդալար, սպասք, աթոռ, սեղան, փայտից՝ աթոռ, նստարան, գրատախտակ և այլն։
Կարելի է նաև նույն տեսակի առարկաներ պատ­րաստել տարբեր նյութերից։ Օրինակ՝ քանոն կարելի է պատրաստել փայտից, երկաթից, ալյումինից և այլ նյութերից։
Մարմինը կարող է պատրաստված կամ կազմված լի­նել ինչպես մեկ, այնպես էլ մի քանի նյութերից:
Նյութերը բաժանվում են երկու խմբի  օրգանական և անօրգանական։
Օրգանական նյութերը  գերակշռող են բուսական և կենդանական աշխարհներում: Օրինակ՝ բուսական յուղը, կենդանական ճարպերը, շաքարը և այլն։ Օրգանական նյութեր ստա­նում ենք նաև արհեստական ճանապարհով: Օրինակ՝ դեղանյութերը, ներկանյութերը և այլն։ Արհեստական օրգանական նյութերի օգտագոր­ծումը հնարավորություն է տալիս խնայելու որոշ նյու­թերի բնական պաշարները։ Օրինակ՝ ճկազանգվածից պատրաստված սեղանը փոխարինում է փայտե սեղա­նին, արհեստական մորթին՝ բնական մորթուն և այլն։
Մյուս բոլոր նյութերը, որոնք չունեն օրգանական ծա­գում, անօրգանական են: Օրինակ՝ օդը, ջուրը, քարը, ավազը, կավը, կերակրի աղը, ոսկին, երկաթը և այլն։

Հարց 1

Սյունակում լրացրեք տանը, դպրոցում, բակում հանդիպող ձեզ ծանոթ մարմինները և նյութերը՝

Մարմիններ	Նյութեր
Աթոռ համակարգիչ հեռախոս հեռուստացույց մեքենա բազմոց կիթառ	Քար փայտ երկաթ ապակի ճկազանգված

Հարց 2

Թվարկե՛ք երկու  նյութ, որոնցից  կարելի է պատրաստել բաժակ, քանոն :

Բաժակ կարելի է պատրաստել ապակուց և ճկազանգվածից։

Քանոն կարելի է պատրաստել փայտից և երկաթից։

Հարց  3

Թվարկե՛ք երեք առարկա, որոնք  կարելի է ապակուց պատրաստել:

Ապակուց կարելի է պատրաստել բաժակ, պատուհան, ակնոց։

Դեթրոյթ

Հայ մեծ երգահան, երաժշտագետ, վարդապետ Կոմիտասի հուշարձանը կանգնեցվել է 1915 թվականի հայոց ցեղասպանության 1 500 000 միլիոն զոհերի հիշատակին։ Բրոնզե արձանը Դեթրոյթում տեղադրվել է 1980 թվականին՝ Ասսարյան հիմնադրամի և Հայկական հուշարձանների կոմիտեի նախաձեռնությամբ հանգանակված միջոցներով։ Ամեն տարի ապրիլի 24-ին Դեթրոյթի ամերիկահայ համայնքն իր հարգանքի տուրքն է մատուցում՝ այցելելով Կոմիտասի հուշարձանին։ 1997 թվականի ապրիլին Բարոնուհի Քերոլայն Քոքսը ներկա է գտնվել ցեղասպանության զոհերի հիշատակի միջոցառմանը։

Листья падают и это так красиво. Каждый ваш шаг полон хруста, это яркий взрыв для ваших глаз.

Погода холодная и дождливая, но она также очень радостная по цветам.
Это прекрасное время для начала учебного года, очень ветрено, но это нормально. Когда мне было 5 лет, мы с двоюродными братьями всегда любили бросать друг в друга листья!

Дети часто выходят и наступают на засохшие листья..*кш кш*

:D:D:D

Դասարանական առաջադրանքներ

1․ Կատարե՛ք գումարում

3249+9815 = 13064

			+	3	2	4	9
				9	8	1	5
			1	3	0	6	4

93725+698911=792636

		+	6	9	8	9	1	1
				9	3	7	2	5
			7	9	2	6	3	6

65417+41136= 106553

			+	6	5	4	1	7
				4	1	1	3	6
			1	0	6	5	5	3

2328+807=3135

			+	2	3	2	8
					8	0	7
				3	1	3	5

2․  Աստղանիշները փոխարինե՛ք այն թվանշաններով, որոնց դեպքում կատարված գումարումը ճիշտ կլինի․

+	6	8	1	4
	4	4	6	7
1	1	2	7	0

+		7	1	2	3	7
		2	9	9	7	3
	1	0	1	2	0	0

+		3	7	6	3
		9	9	9	9
	1	3	7	6	2

3․ Որո՞նք են այն ամենամեծ և ամենափոքր վեցանիշ թվերը, որոնք կարելի է գրի առնել՝ մեկական անգամ գործածելով 2, 7, 1, 0, 3, 5 թվանշանները։
753210 102357

4․ Պահեստում կար 7200 աման ներկ, որոնցից խանութները տարան 5400 աման։ Քանի՞ անգամ փոքրացավ պահեստում եղած ներկի ամանների քանակը։
7200 – 5400 = 1800
7200 : 1800 = 4

5. Բանավոր հարցեր․

Ո՞րն է բնական թվերի գումարման տեղափոխական հատկությունը։

Ո՞րն է բնական թվերի բազմապատկման տեղափոխական հատկությունը։

Ո՞րն է բնական թվերի գումարման զուգորդական օրենքը։

Ո՞րն է բնական թվերի բազմապատկման զուգորդական օրենքը։

Ո՞րն է բնական թվերի բազմապատկման բաշխական օրենքը գումարման նկատմամբ։

Տնային առաջադրանքներ

1․ Կատարե՛ք գումարում

5992+3779=9771

		+		5	9	9	2
				3	7	7	9
				9	7	7	1

3207+8034=11241

		+		3	2	0	7
				8	0	3	4
			1	1	2	4	1

23051+4158=27209

		+		2	3	0	5	1
					4	1	5	8
				2	7	2	0	9

77528+19056=96584

		+		7	7	5	2	8
				1	9	0	5	6
				9	6	5	8	4

2․  Աստղանիշները փոխարինե՛ք այն թվանշաններով, որոնց դեպքում կատարված գումարումը ճիշտ կլինի․

+	5	5
	3	1
	8	6

+	3	3	7
	4	2	2
	7	5	9

3. Աղջիկն ամեն օր կարդում է 30 էջ, որից հետո էջանշան է դնում գրքի մեջ։ Երբ նա էջանշանը գրքի մեջ դրել է 6 անգամ, նրան մնացել է կարդալու 18 էջ։ Քանի՞ էջ կա գրքում։
30 x 6 = 180
180 + 18 = 198

Կոմիտասը ընդունվեց ճեմարան

Կոմիտասը մոտեցավ Գևորգ կաթողիկոսի և կանգնեց այնտեղ
“Ինչ է բերում քեզ այստեղ?” ասաց Գևորգ կաթողիկոսը
Կոմիտասը լուռ կանգնեց այնտեղ, քանի որ լեզուն չգիտեր
Գևորգ կաթողիկոսը դա կրկնեց իր լեզվով և ասաց
«Բայց ինչպե՞ս էս հաճախելու այստեղ, մենք ամեն ինչ վերցնում ենք հայերենով».
«Եկել եմ հայերեն սովորելու». ասաց Կոմիտասը
«Լավ, ուրեմն կարո՞ղ ես երգել»:
“Այո, ես կարող եմ”
— Երգեր գիտե՞ս։
«Այո»
«Լավ, ուրեմն երգիր»։

Հենց լսեց Կոմիտասի երգը, և Կոմիտասը տեսավ, որ վարդապետի աչքերը լցվել են երջանկությունից, վարդապետը ասաց։
«ՏԱՐԵՔ ՃԵՄԱՐԱՆ»,- հրամայեց նա։

Ազատ ժամերին

Ազատ ժամերին սիրում էր քայլել բացօթյա դաշտերում. «Ես սակավ ուտելիքով կապրիմ, բայց առանց օդ ծծելու՝ երբեք. իմ առաջին սնունդը ազատ օդի մեջ զբոսնելս է»:

Դասարանական առաջադրանքներ․

1․ Աստղանիշի փոխարեն տեղադրի՛ր համեմատման ճիշտ նշանը.

ա) (51 – 31) ·2 – 30   >  105 : 3 – 2 · (17 – 3 ) + 5

բ) 68 : 2 + (13 – 3) · 2    (25 + 3) : 4 + 7 · 7 – 2

գ) 3 · (18 – 9 ) + 6 · 7  >   24 : 3 : 2 + 91

2.  4 հատ 9-ով ստանալ 10

(9×9+9):9=10

3․ Հինգ արկղերում միասին կա 77կգ մանդարին։ Առաջինում և երկրորդում միասին կա 15կգ, երկրորդ և երրորդում միասին կա 35կգ, երրորդ և չորրորդում միասին՝ 40կգ,չորրորդ և հինգերորդում միասին՝ 32կգ։ Յուրաքանչյուր արկղում քանի՞ կգ մանդարին կա:

1-2արկղ-15կգ

2-3արկղ-35կգ

3-4արկղ-40կգ

4-5արկղ-32կգ

Յենթ 2արկղ 5կգ հետ

3արկղում-30 կգ

4արկղում-10կգ

5արկղում -22կգ

1 արկղում-10 կգ

4. Քանի՞ կաղին է կշռում սկյուռիկը։

9