Month: April 2023

Մաս 1

Բակտերիաներն ունեն կենդանի օրգանիզմներին բնորոշ հատկությունները՝ աճ, զարգացում, նյութափոխանակություն, բազմացում և այլն:
Մանրէներն այնքան փոքր են, որ անզեն աչքով տե­սանելի չեն: Դրանք տեսանելի են դառնում միայն խոշորացնող սարքերի օգնությամբ: Հոլանդացի վարպետ և բնագետ Անտոնի վան Լևենհուկը, այդպիսի մի պարզ սարք ստեղծելով, բացահայտեց մանրէները: Մանրէների մի մեծ մասը բակտերիաներն են: Դրանք պարզունակ միաբջիջ օրգանիզմներ են, որոնք սնվում, շարժվում, կիսվում և բազմանում են, օժտված են նաև այլ հատկություններով:  Բակտերիաները տարբեր ձևի են՝ ցուպիկաձև, գնդաձև, ստորակետաձև, պարուրաձև և այլն: Այդ ձևն ապահովվում է որոշա­կի լավ արտահայտված արտաքին կառույցով, որր շրջապատում է բակ­տերիան: Նման կառույցը նաև պաշտպանում է բակտերիան միջավայրի տարբեր անբարենպաստ գործոններից, օրինակ՝ սուր առարկաներից, բարձր ջերմաստիճանից կամ ճնշումից, քիմիական տարբեր նյութերից: Բակտերիաները շատ կայուն են:
Երկրագնդի վրա կենդանի օրգանիզմներից են բույսերը և կենդանինե­րը: Բացի դրանցից՝ կան փոքր, մանր օրգանիզմներ՝ մանրէներ, որոնց մեծ մասը բակտերիաներն են: Բակտերիաները  տարածված են գրեթե ամենուրեք՝ մյուս կենդանի օրգանիզմների հետ կազմելով կենսոլորտը:

Մաս 2
Բակտերիաները բազմանում են մարմինը երկու մասի բաժանվելու  ճանապարհով:
Արագ բազմացող բակտերիաները կարող են կիսվել յուրաքանչյուր քսան րոպեն մեկ:
Բակտերիաների միջև կան նաև գույնի, չափսի և այլ տար­բերություններ: Բակտերիաների մեծ մասն անգույն է:   Բակտերիաներն ունեն սնման տարբեր եղանակներ. մի դեպքում իրենք են առաջացնում օրգանա­կան նյութեր, մյուսում՝ օգտվում են պատրաստի նյութերից: Հո­ղում բակտերիաները շատ են (1 գրամ հողում կարող են գտնվել միլիոնավոր բակտե­րիաներ):
Բակտերիաների մի մասը մեծ օգուտ է տալիս բնությանը: Դրանք մասնակցում են երկրագնդում նյութերի հոսքերին և փոփոխություններին, նպաստում են որոշ բույսերի աճին և զարգացմանը, կենդանիների և մար­դու սննդառությանը։ Սակայն բակտերիաների մյուս մասը փչացնում է տարբեր պիտանի առարկաներ, բույսերում, կենդանիներում և մարդու օր­գանիզմում առաջացնում տարբեր հիվանդություններ: Որոշ բակտերիաներ, թափանցելով մարդու օրգանիզմ, առաջացնում են տարբեր հիվանդություններ, ինչպիսիք են տիֆը, խոլերիան, թոքախտը (տուբերկուլյոզը) և այլն:  Այդ բակտերիանե­րը վնասակար են: Նրանք կարող են օրգանիզմ թափանցել կեղտոտ սննդամթերքի և ջրի, ինչպես նաև վարակված օդի միջոցով:
Հիվանդածին բակտերիաներ կա­րող են տարածվել բերանում, հան­գեցնել բորբոքման: Այդ պատճա­ռով խորհուրդ է տրվում ամեն օր մաքրել ատամները:

Բակտերիաների մասին գիտությունն ընդգրկված է մանրէաբանութ­յունում:

Հարցեր և առաջադրանքներ

Որտե՞ղ կարելի է հանդիպել բակտերիաների:

Բակտերիաները  տարածված են գրեթե ամենուրեք՝ մյուս կենդանի օրգանիզմների հետ կազմելով կենսոլորտը:

Ի՞նչ գիտեք բակտերիաների  մասին: Ի՞նչ օրգանիզմներ են դրանք:

Բակտերիաներն ունեն կենդանի օրգանիզմներին բնորոշ հատկությունները՝ աճ, զարգացում, նյութափոխանակություն, բազմացում և այլն: Բակտերիաները տարբեր ձևի են՝ ցուպիկաձև, գնդաձև, ստորակետաձև, պարուրաձև և այլն: Այդ ձևն ապահովվում է որոշա­կի լավ արտահայտված արտաքին կառույցով, որր շրջապատում է բակ­տերիան:

Ո՞վ է բացահայտել բակտերիաները, ի՞նչ սարքի օգնությամբ:

Հոլանդացի վարպետ և բնագետ Անտոնի վան Լևենհուկը,  մի պարզ սարք ստեղծելով, բացահայտեց մանրէները: Մանրէների մի մեծ մասը բակտերիաներն են:

Ինչի՞ հաշվին են բակտերիաները պաշտպանվում միջավայրի անբենպաստ գործոններից:

Բակտերաների ձևն ապահովվում է որոշա­կի լավ արտահայտված արտաքին կառույցով, որր շրջապատում է բակ­տերիան: Նման կառույցը նաև պաշտպանում է բակտերիան միջավայրի տարբեր անբարենպաստ գործոններից, օրինակ՝ սուր առարկաներից, բարձր ջերմաստիճանից կամ ճնշումից, քիմիական տարբեր նյութերից:

Բակտերիաների սնման ի՞նչ եղանակներ գիտեք:

Բակտերիաներն ունեն սնման տարբեր եղանակներ. մի դեպքում իրենք են առաջացնում օրգանա­կան նյութեր, մյուսում՝ օգտվում են պատրաստի նյութերից:

Ինչու՞են բակտերիաներն անվանում մարդու և՛ բարեկամներ, և՛ թշնամիներ:

Բակտերիաների մի մասը մեծ օգուտ է տալիս բնությանը: Դրանք մասնակցում են երկրագնդում նյութերի հոսքերին և փոփոխություններին, նպաստում են որոշ բույսերի աճին և զարգացմանը, կենդանիների և մար­դու սննդառությանը։ Սակայն բակտերիաների մյուս մասը փչացնում է տարբեր պիտանի առարկաներ, բույսերում, կենդանիներում և մարդու օր­գանիզմում առաջացնում տարբեր հիվանդություններ:

Ի՞նչ  դեր ունեն բակտերիաները  բնության մեջ :

Դրանք մասնակցում են երկրագնդում նյութերի հոսքերին և փոփոխություններին, նպաստում են որոշ բույսերի աճին և զարգացմանը, կենդանիների և մար­դու սննդառությանը։

Մենք գնացինգ «Էրեբունի» պատմահնագիտական արգելոց-թանգարան։ Հայրնեգիտության դասի համար, այնտեղ պատմեցին Էրեբունի հին ժամանակներու մասին, հին ապրանքները, ու մի տեղ կար որ նկարներ էին տեղադրել, Թագավորություներու մասին, ու ամենա վերջը մենք պարցրացանք Էրեբունի հիմնական բերթը ուրոր զինվորները պաշպանում էին ու բերթում տարբեր մարդիկ էին ապրում նույնիսկ Թագավորը և իր ընտանիքը։

Դասարանական առաջադրանքներ

1․ Հաշվի՛ր օգտագործելով գումարման զուգորդական հատկությունից։

700+630+70=1400

415+392+8=815

5440+60+493+7=6000

2․ Հաշվի՛ր տրված կողմերով քառանկյան պարագիծը՝ օգտվելով գումարման զուգորդական հատկությունից։ 6մլ+4մլ=10 10=1 9+1=10 1+1=2 2+3+3+3=13սմ

3․ Մեծ միավորներից մեկն արտահայտի՛ր փոքր միավորով։

33մ6դմ = 336

2տ5ց = 205

23ց15կգ = 2315

32կգ50գ = 32050

4․ Երկու կից հողամասերից մեկի մակերեսը 225մ²-ով մեծ է մյուի մակերեսից։ Որքա՞ն է հողամասերից յուրաքանչյուրի մակերեսը, եթե դրանց մակերեսները միասին 2445մ² է։ 2445-225=2220 2220:2=11100 1110+225= 1110, 1335

5․ Համեմատի՛ր

7կգ850գ < 8կգ200գ

8տ40կգ >  8տ400գ

90տ10ց = 91տ

75ց32կգ  < 7տ532կգ

6․ Հայկի մտապահած թվին գումարելով 64՝ կստանանք Արայի մտապահած թիվը։ Ո՞ր թվերն են մտապահել նրանք, եթե այդ թվերի գումարը 2344 է։ 64-2344=2280 2280:2=1140 1140+64=1204

7․ Երկու թվերից մեկը մյուսից մեծ է 25-ով։ Գտի՛ր այդ թվերը՝ գիտենալով, որ դրանց գումարը 425 է։ 425-25=400 400:2=200 200+25=225

8․ Երեք հավասար թվերի գումարը 600 է։ Որքա՞ն է այդ թվերից երկուսի գումարը։ 600-200=400

9․ Ի՞նչ թվանշանով կարող է վերջանալ 5 իրար հաջորդող բնական թվերի արտադրյալը։ 0-ով

10․ Հաշվի՛ր, թե քանի թվանշան է պետք բոլոր քառանիշ թվերը գրելու համար։  Կա 9000 քառանիշ թիվ։ 9000×4=36000

Տնային առաջադրանքներ

1․ Հաշվի՛ր օգտագործելով գումարման զուգորդական հատկությունից։

120+800+200+40=1160

330+700+300+15=1345

4550+50+395+5=5000

2․ Հաշվի՛ր տրված կողմերով քառանկյան պարագիծը՝ օգտվելով գումարման զուգորդական հատկությունից։  11սմ

3․ Մեծ միավորներից մեկն արտահայտի՛ր փոքր միավորով։

20օր12ժ=19օր36ժ

21ժ15ր=20ժ75ր

45ր18վ=44ր78վ

32կմ6մ=31կ1006մ

11մ8սմ=10մ108սմ

4․ Կարենը խաղողի համար վճարեց 450դրամով ավելի, քան դեղձի համար։ Նա որքա՞ն վճարեց մրգերից յուրաքանչյուրի համար, եթե ընդամենը վճարեց 2650 դրամ։ 2650-450=2200 2200:2=1100 1100+450=1550

5․ Համեմատի՛ր

5կմ400մ < 6կմ200մ

8մ40սմ = 8մ4դմ

5մ75սմ > 5մ7դմ

12դմ8սմ = 128սմ

6․ Լալայի մտապահած թվից հանելով 45՝ կստանանք Աննայի մտապահած թիվը։ Ո՞ր թվերն են մտապահել նրանք, եթե այդ թվերի գումարը 2349 է։ 1197, 1152

7․ Երկու թվերից մեկը մյուսից փոքր է 35- ով։ Գտի՛ր այդ թվերը՝ գիտենալով, որ դրանց գումարը 435 է։ 235, 200

8․ Երեք թվերի գումարը 500 է։ Դրանցից երկուսի գումարը բույնպես 500 է։ Ո՞րն է երրորդ թիվը։ 500-500=0

9․ Կարո՞ղ է արդյոք 10 հավասար թվերի գումարը վերջանալ 8 թվանշանով։ Ոչ

10․ Հաշվի՛ր DB հատվածի երկարությունը՝ գիտեալով, որ․

AC=41մմ,  AD=16մմ, BC=9մմ։

16մմ

1. Բացատրի՛ր եղեգնուտ, բոշա, չոլեչոլ, շուշաբանդ, նաժիշտ, խարդախություն, ուռկան, ընծա, ճարահատյալ, եղելություն բառերը:
   
   եղեգնուտ – վայր, որտեղ աճում են եղեգները
   բոշա – մուրացկան,
   չոլեչոլ – անմշակ, չոր տարածություն
   շուշաբանդ – ապակեպատ
   նաժիշտ – սպասավորուհի
   խարդախություն – խաբեբայություն
   ուռկան – ձկնորսական ցանց
   ընծա – նվեր
   ճարահատյալ – ճարը կտրած
   եղելություն – դեպք

1. Թագավոր, թագուհի, խարդախություն բառերն ածանցավոր բառեր են: Առանձնացրո՛ւ ածանցները արմատներից:
   
   Թագավոր = թագ + ավոր
   թագուհի = թագ + ուհի
   խարդախություն = խարդախ + ություն

3. Հեքիաթի ամեն մասի համար 2 երկու հարց մտածի՛ր:

1) Արքայորդին ինչպիսի՞ աղջիկ էր ուզում։
Արքայորդին գիտե՞ր, որ թագավորը գնաց իրեն հարս պնտրելու։

2) Թագավորը հավատա՞ց, որ եղեգնուհին սևավցեր էր։

Ո՞ր մեկին տարան պալատ։

3) Արքայորդու համար ձուկ բրնեցի՞ն։

Արքայորդին ո՞ւր պահեց ձուկը։

4) Ի՞նչ ուզեց բոշա աղջիկը նազիր- վեզիրներից։

5) Ինչպե՞ս պատժեցին բոշային։

1. Հեհիաթի մասերը վերնագրի՛ր:
   
   1) Արքայորդու հարսնացուն
   2) Բոշա աղջիկը որպես եղեգնուհի
   3) Եղեգնուհին երկրաորդ գյանքը
   4) Եղեգնուհին և պառավը
   5) Հարսանիքը
2. Ուռկան,  ձուկ, ավազան, ձկնորս բառերը դարձրո՛ւ հոգնակի:
   
   Ուռկան – ուռկաններ
   ձուկ – ձկներ
   ավազան – ավազաններ
   ձկնորս – ձկնորսներ
3. Բոշա, շուշաբանդ, մարդիկ, հեշտ, եղեգնուտ  բառերի շարքում կա մեկը, որը գոյական չէ. մնացածը գոյականներ են: Գտի՛ր և դո՛ւրս գրիր այդ բառը և որոշի՛ր, թե այդ բառն ինչ խոսքի մաս է։ հեշտ-ածական

Ղ. Աղայանի «Եղեգնուհին» հեքիաթից դո՛ւրս գրիր սպասավոր բառի բոլոր հոմանիշները։

սպասավոր – Պաշտոնակատար, ծառա. արբանյակ, պաշտակ, ոտնկա, սպասյակ, տնկալուչ, տնասպասյակ, դրանիկ (պալատական), շքադիր (իշխանի), խոհյակ, մատուցող խաշարանի, սպասարկու, սպասակալ, սպասիկ, սպասարար, սպասավորակ, հարկահար, հյուպերետ, (բրբ.) ոտնավոր, ձեռնավոր, շատախ, նոքար, լաճ, մանչ, տղա:

Մաս 1

Մեր շրջապատում կան շատ բույսեր: Տարբեր բույսեր՝ խոտեր, թփեր և ծառեր, աճում են անտառներում ու մարգագետիններում, այգիներում ու պուրակներում, փողոցների եզրերին, դպրոցամերձ և տնամերձ հողամա­սերում և այլուր: Դասարաններում և սենյակներում բույսերն աճեցվում են համապատասխան տարաներում, այստեղ բույսերը խնամքի առարկա են: Ի՞նչ է բնորոշ բույսերին:
Բույսը հիմնականում աճում է հողում: Նրա մարմնի մի մասը գտնվում է հողում՝ կազմելով ստորգետնյա հատվածը: Մյուսը` տեսանելի հատվածն է, որը գտնվում է հողից դուրս, կազմում վերգետնյա հատվածը: Բույսն ունի իր կառուցվածքը: Սովորաբար տարբերում են նրա արմատը, ցողունը և տերևը: Դրանք միասին կազմավորում են բույսի մարմինը: Արմատը սովորաբար կազմում է բույ­սի ստորգետնյա մասը: Արմատները լի­նում են շատ բարակ և հաստացված, կարճ և երկար: Ցողունն արմատին է միացնում տերևները:

Մաս 2
Բացի նշվածից՝ բույսերի մի մասը ծաղկում է, տալիս պտուղներ և առաջաց­նում սերմեր: Ծաղիկները, պտուղները և սերմերը բույսի կառուցվածքի մասերն են: Ծաղկման շրջանում բույսերը շատ շքեղ են, գունեղ, գեղեցիկ ու բուրավետ: Արմատը, ցողունը, տերևը, ծաղիկը, պտուղը, սերմը բույսի օրգաններն են:
Բույսն անընդհատ աճում է և զար­գանում, նրա աճը լավ դիտվում է միջա­վայրի բարենպաստ պայմաններում՝ լույ­սի, ջրի և անհրաժեշտ այլ նյութերի առկայությամբ: Եթե ուշադիր դիտարկենք բույսի կյանքը, ապա կնկատենք այն, որ բույսը սնվում է, օգտագոր­ծում ջուր և ածխաթթու գազ, բույսի մարմնում առաջանում են տարբեր օր­գանական նյութեր: Բույսը նաև շնչում է, որի ընթացքում օգտագործում է թթվածին՝ կենդանիների և մարդու նման:

Որոշ բույսերի կենսագործունեության առանձնահատկություններից է հոտը, հաճախ նաև՝ բուրավետ լինելը:
Բույսերի մասին շատ հետաքրքիր երևույթներ կարելի է դիտել անտա­ռում կամ մարգագետնում, դպրոցամերձ կամ տնամերձ հողամասում, շրջա­կա կանաչ աշխարհում: Բույսերը պետք է ոչ միայն ճանաչել, այլ նաև՝ պաշտպանել: Բույսերը մարդկանց «կանաչ բարեկամներն» են:
Բույսերի մասին գիտությունը կոչվում է բուսաբանություն:

Հարցեր և առաջադրանքներ

1. Շրջապատում որտե՞ղ են աճում բույսեր:

Տարբեր բույսեր՝ խոտեր, թփեր և ծառեր, աճում են անտառներում ու մարգագետիններում, այգիներում ու պուրակներում, փողոցների եզրերում, դպրոցամերձ և տնամերձ հողամա­սերում և այլուր:

2. Ի՞նչ գիտեք բույսի մարմնի մասին: Ո՞րն է նրա ստորգետնյա, ո՞րը՝վերգետնյա  հատվածը: Ի՞նչ կառուցվածք ունի բույսը: Բույսի ի՞նչ օրգաններ գիտեք:

 Բույսի մարմնի մի մասը գտնվում է հողում՝ կազմելով ստորգետնյա հատվածը: Մյուսը տեսանելի հատվածն է, որը գտնվում է հողից դուրս, կազմում վերգետնյա հատվածը: Բույսն ունի իր կառուցվածքը: Սովորաբար տարբերում են նրա արմատը, ցողունը և տերևը: Դրանք միասին կազմավորում են բույսի մարմինը: 

3. Ի՞նչ պայմաններ են անհրաժեշտ՝ բույսի աճի և զարգացման համար:

Բույսի աճը լավ դիտվում է միջա­վայրի բարենպաստ պայմաններում՝  լույ­սի, ջրի և անհրաժեշտ այլ նյութերի առկայությամբ:

4. Ինչպե՞ս է դրսևորվում բույսի կենսագործունեությունը:

 Բույսը սնվում է, օգտագոր­ծում ջուր և ածխաթթու գազ, բույսի մարմնում առաջանում են տարբեր օր­գանական նյութեր: Բույսը նաև շնչում է, որի րնթացքում օգտագործում է թթվածին՝ կենդանիների և մարդու նման:

5.Փորձեք նշել, թե ինչո՞վ են բույսերը կարևոր մարդու կյանքում:

Բույսերն ապահովում են շրջակա միջավայրը թթվածնով:

Փաթեթ 2

Դասարանական և տնային առաջադրանքներ

1․ Լրացրու՛ աղյուսակների դատարկ վադակները անհրաժեշտ թվերով։ 

Գումարելի	6582	92437	129805	309207	17305	1492
Գումարելի	7429	84623	391206	12914	143	96
Գումար	14011	177060	521011	322121	17448	1588

Գործողությունները կատարիր այստեղ․

		6	5	8	2		9	2	4	3	7
	+	7	4	2	9	+	8	4	6	2	3
	1	4	0	1	1	1	7	7	0	6	0
	+	1	2	9	0	5		3	0	9	2	0	7
		3	9	2	0	6	+		1	2	9	1	4
		5	2	1	0	`1	1	3	2	2	1	2	1
	+	1	7	3	0	5		1	4	9	2
				1	4	3				9	6
		1	7	4	4	8	+	1	5	8	8

Նվազելի	9378	84561	504317	600000	51428	709805
Հանելի	4657	39567	193829	375421	18596	287924
Տարբերություն	4721	44994	310488	224579	32832	421881

Գործողությունները կատարիր այստեղ․

			9	3	7	8			8	4	5	6	1
		—	4	6	5	7		—	3	9	5	6	7
			4	7	2	1			4	4	9	9	4
				5	0	4	3	1	7		6	0	0	0	0	0
			—	1	9	3	8	2	9	—	3	7	5	4	2	1
				3	1	0	4	8	8		2	2	4	5	7	9
								5	1	4	2	8
							—	1	8	5	9	6
								3	2	8	3	2
			7	0	9	8	0	5
		—	2	8	7	9	2	4
			4	2	1	8	8	1

2․ Շրջանի դատարկ մասում ինչ թիվ պետք է գրել։ 

3․ Դատարկ շրջանակում ինչ թիվ պետք է գրել։ 

4․ Ալենի քայլի երկարությունը 3/4 մ է, իսկ Արենի քայլի երկարությունը նրանից 5 սմ-ով երկար: Գտե՛ք ճանապարհի նվազագույն երկարությունը, որն անցնելու համար երկուսի քայլերի քանակներն էլ կարտահայտվեն բնական թվերով: 1 մ=100 սմ (100:4)x3=75 սմ 75+5=80 սմ

5.Հաշվի°ր ամենամեծ զույգ քառանիշ և ամենափոքր կենտ եռանիշ թվերի  տարբերությունը: 

8888-111=8777

6.Երկու վայրերից, որոնց միջև եղած հեռավորությունը 564 կմ է, միաժամանակ իրար ընդառաջ շարժվեցին երկու ավտոմեքենա, նրանցից մեկի արագությունը  63 կմ⁄ժ էր: Ի՞նչ արագությամբ էր շարժվում երկրորդ ավտոմեքենան, եթե  ավտոմեքենաները հանդիպեցին շարժվելուց 4 ժամ հետո:

63×4=252,564-252=312,312:4=78

1․Կարդա՛, լրացրո՛ւ բաց թողած տառերը։

Առեղծվածային դինոզավրերը

Դինոզավրերը ցամաքային ամենամեծ կենդանիներն են, որ երբևէ գոյություն են ունեցել Երկրի վրա: Ամենախոշոր դինոզավրերը բուսակերներն էին: Գիտնականները հարյուր տարի առաջ դեռ չգիտեին, թե ինչպես են ծնվում դինոզավրերի ձագերը: Հազար ինը հարյուր քսաներեք թվականին գիտնականների մի խումբ ապացուցեց, որ դինոզավրերը ձվադրել են գետնի վրա: Այդ հայտնաբերումից հետո յոթանասուն տարի անց ապացուցվեց, որ դինոզավրերի որոշ էգեր
այսօրվա թռչունների նման թուխս են նստել: Նրանք դնում էին 10-40 ձու: Ահռելի չափերով այս կենդանիները միշտ հետաքրքրել են մարդկությանը:

2. Ի՞նչ իմացար դինոզավրերի մասին, որը չգիտեիր: 

Որ դինոզավրերը դնում էին 10-40 ձու։

3.Գրի՛ր հետևյալ բառերի հոմանիշները՝

երփներանգ – Գույնզգույն

սաղարթ – Տերև

ճամփա – շավիղ

մտածել – Դատել

4․ Գրի՛ր հետևյալ բառերի հականիշները՝

Էգ – արու

ամենամեծ – ամենափոքր

բարի – չար

արևելք – արևմուտք

5․Բացատրի՛ր հետևյալ բառերը՝

ոսկեզօծել – ոսկով պատել

ասֆալտապատ – ասֆալտով պատված ծածկված:

վայրէջք – դեպի վայր իջնելը, դեպի ցած ուղղված ընթացք շարժում:

սաղարթախիտ – խիտ սաղարթ ունեցող։

6.Կազմի՛ր բառեր հետևյալ արմատներով՝

Երբ – Երբեք

օր – կեսօր

ոսկի – ոսկեզօծ

եղբայր – հորեղբայր

Դասարանական առաջադրանքներ

1․ Գրի՛ր այն թիվը, որն ունի՝

3 հազարյակ, 2 հարյուրյակ, 4 տասնյակ, 1 միավոր

3241

5 միավոր, 2 տասնյակ, 5 հայուրյակ, 6 հազարյակ

6525

2․ Համեմատի՛ր արտահայտությունների արժեքները և դի՛ր համապատասխան նշանը (>, <, =)

3764+2892 > 4895+1679

13564+5937 < 61788+3183

3․ Կատարի՛ր գործողությունները․

6մ 50սմ+8մ70սմ = 120 սմ 15 մետր

22մ10սմ-10մ50սմ = 11մ 60 մ

4․ Մի ֆերմայում 847 ճագար կա, իսկ մյուսում՝ 309 ճագարով ավելի։ երկու ֆերմայում քանի՞ ճագար կա։

874 + 1156 = 2003

1156 + 2003 = 3159

5․ Այս պատկերներից յուրաքանչյուրում քանի՞ եռանկյուն կա։

Պատ․՝ 8

6․ Երեք կողմերի երկարությունների գումարը 7մ10սմ է։ Գտի՛ր AC կողմի երկարությունը։

1մ 30սմ + 2մ 85սմ = 3մ 115սմ

7 մ 10սմ – 3մ 115սմ = 2մ 105սմ

7․ Քառակուսու դատարկ վանդակներն այնպե՛ս լրացրու, որ սյունակներում, տողերում և անկյունագծերում գրված թվերի գումարը նույնը լինի (այդպիսի քառակուսիները մոգական են կոչվում)

80 30 40

10 50 90

60 70 20

Տնային առաջադրանքներ

1․ Գրի՛ր այն թիվը, որն ունի՝

9 հարյուրյակ, 6 տասնյակ, 0 միավոր, 3 հազարյակ

3960

8 հազարյակ, 5 միավոր, 0 հարյուրյակ, 0 տասնյակ

8005

2․ Համեմատի՛ր արտահայտությունների արժեքները և դի՛ր համապատասխան նշանը (>, <, =)

28499+3849 = 19987+12361

64311 – 28425 > 57279-21396

3․ Կատարի՛ր գործողությունները․

40կմ400մ+2կմ600մ = 42կմ 1000մ

72կմ90մ+13կմ100մ = 85կմ 190մ

4․ Այս բեկյալը քանի՞ հատվածից է բաղկացած։

5

5․ Այս պատկերներից յուրաքանչյուրում քանի՞ եռանկյուն կա։

10

6․ Գտի՛ր եռանկյան երեք կողմերի երկարությունների գումարը։

4 + 9 + 6 = 19

7․ Քառակուսու դատարկ վանդակներն այնպե՛ս լրացրու, որ սյունակներում, տողերում և անկյունագծերում գրված թվերի գումարը նույնը լինի (այդպիսի քառակուսիները մոգական են կոչվում)

573 933 429

501 645 789

861 357 717

Անծանոթ բառեր

Մշտաբեր – պտղաբերող

Հողեղեն – հողից ստեղծված

Ջահրա – ճախարակ

Դասարանական առաջադրանքներ

1․ Համեմատի՛ր։ 7123< 7103

25142= 25142

1718= 1718

1419< 1416

2․ Համեմատի՛ր

35մ< 34մ

430< 415ժ

3․ Լրացրու՛ աղյուսակը։

Մասը 316 324 348

Թիվը

48 9 6 3

96 18 12 6

4․ Արան իր ունեցած դրամի 35 մասը ծախսեց գիրք գնելու, իսկ 15 մասը՝ տետր գնելու համար։ Որքա՞ն դրամ մնաց Արայի մոտ այդ գնումնեից հետո, եթե նա ուներ 1000 դրան։ 1000 : 5 x 3 = 600 1000 – 600 = 400 400 : 5 x 1 = 80 400 – 80 = 320

5․ Այգին ունի 1200մ2 մակերեսը, որի 23 մասը զբաղեցնում են խնձորենիները, իսկ մնացած մասը՝ տանձենիները։ Որքա՞ն մակերես են զբաղեցնում խնձորենիները, և որքա՞ն՝ տանձենիները։ ՝ 1200 : 3 x 2 = 800 1200 – 800 = 400

6․ Հաշվի՛ր Լուսինեյի տարիքը՝ գիտենալով, որ նա ծնվել է 1992 թվականին։ Քանի՞ տարեկան կլինի նա 5 տարի հետո։ Քանի՞ տարեկան կլինի նա 2040 թվականին։ Ո՞ր թվականին է լրանալու նրա ծննդյան 30 ամյակը: 1992 + 5 = 1997 1992 + 30 = 2022 2040 – 1992 = 48

7․ Անահիտը ծնվել ՝ 1997 թվականի մարտի 12-ին, դրանից 3 տարի 18օր հետո ծնվել է նրա քույրը։ Գտի՛ր քրոջ ծննդյան տարեթիվն ու ամսաթիվը։

1997 + 3 = 2000 12 + 18 = 20 2000 թվականի, մարտի – 20 – ին

Տնային առաջադրանքներ

1․ Համեմատի՛ր։ 34> 35

47< 45

617< 615

929< 928

2․ Համեմատի՛ր 25լ > 210լ

720կգ< 710կգ

3․ Լրացրու՛ աղյուսակը։

Մասը 34 36 38

Թիվը

48 36 24 18

96 68 48 36

4․ Վարորդը ձմերուկի 35 մասը դատարկեց առաջին խանութում, իսկ մնացած 2500կգ-ը՝ երկրորդ խանութում։ Վարորդը որքա՞ն ձմերուկ դատարկեց առաջին խանութում։ 2500 : 2 = 1250 1250 x 3 = 3750

5․ Երկու թվերի գումարը 200 է։ Դրանցից մեկը 4 անգամ մեծ է մյուսից։ Որո՞նք են այդ թվերը։ 200 : 5 = 40 40 x 4 = 160

6․ Հայկը ծնվել է 2002 թվականին՝ հայրիկից 25 տարի ուշ։ Պապիկը ծնվել է հայրիկից 26 տարի շուտ։ Ո՞ր թվականին է ծնվել հայրիկը։ Ո՞ր դարում է ծնվել պապիկը, և քանի՞ տարեկան է նա հիմա։ 2002 – 25 = 1977 1977 – 26 = 1951 2023 – 1951 = 72 20-րդ դար, 72 տարեկան