Մարդկության զարգացման պատմությունը ցույց է տալիս, որ դարեր շարունակ մարդը ձգտել է ճանաչել բնությունը, առավել խոր գիտելիքներ ձեռք բերել բնության մարմինների և երևույթների մասին: Կենդանի և անկենդան բնությունը կարելի է ուսումնասիրել տարբեր եղանակներով կամ, ինչպես ընդունված է ասել, տարբեր մեթոդներով, որոնցից են դիտումը, փորձը և չափումները: Դիտումների միջոցով մենք մեր զգայարանների շնորհիվ բնական պայմաններում ծանոթանում ենք տարբեր երևույթների, պարզում տարբեր մարմինների հատկությունները: Դիտումները մեզ թույլ են տալիս որոշակի նախնական պատկերացումներ կազմել այս կամ այն երևույթի մասին, նկատել որոշ օրինաչափություններ։
Բնության երևույթներն ուսումնասիրում են գիտնականները: Սակայն մի շարք երևույթներ կարող եք ուսումնասիրել նաև դուք՝ կատարելով պարզագույն դիտումներ: Դիտման միջոցով կարող եք պարզել, որ մարմինները տաքանալիս ընդարձակվում են, որ տարբեր նյութեր տարբեր չափով են ջերմություն հաղորդում, որ բույսերն առանց ջրի չորանում են, որ գետերը սովորաբար վարարում են գարնանը և այլն: Բնության մասին ավելի խոր գիտելիքներ կարելի է ձեռք բերել փորձերի միջոցով: Փորձի ընթացքում հետազոտողը ոչ միայն պարզապես դիտում է ուսումնասիրվող երևույթը, այլև կարողանում է միջամտել տեղի ունեցող փոփոխություններին, կառավարել դրանք: Առավել հավաստի տեղեկություններ ստանալու համար փորձերը կրկնվում են մի քանի անգամ: Օրինակ՝ եթե դուք ցանկանում եք պարզել, թե որ ջերմաստիճանում է եռում ջուրը, ուսուցչի օգնությամբ կարող եք կատարել հետևյալ փորձը: Անոթի մեջ լցրեք ջուր և սկսեք տաքացնել: Փորձի ընթացքում հետևեք ջրի մեջ իջեցված ջերմաչափի ցուցմունքին։ Երբ ջուրը սկսի եռալ, գրանցեք ջերմաչափի ցուցմունքը: Դա կլինի ջրի եռման ջերմաստիճանը: Ձեր մեջ կարող է հարց առաջանալ՝ իսկ գուցե ավելի փոքր քանակությամբ ջուրն ավելի ցա՞ծր ջերմաստիճանում է եռում: Ձեր այդ ենթադրությունը դարձյալ կարող եք ստուգել փորձով: Կպարզվի, որ ջրի եռման ջերմաստիճանը կախված չէ ջրի քանակից: Ինչ քանակությամբ ջուր էլ վերցնեք, կեռա միևնույն ջերմաստիճանում: Փորձերի միջոցով ուսումնասիրում են ոչ միայն անկենդան, այլև՝ կենդանի մարմինների հատկությունները: Օրինակ՝ փորձերով կարելի է պարզել որոշ նյութերի օգտակար ազդեցությունը բույսերի աճի վրա կամ ստուգել սննդում թունավոր նյութերի առկայությունը և դրանց վնասակար ազդեցությունը մարդու առողջության վրա: Դիտումները և փորձերը լրացվում են չափումներով և քանակական հաշվարկներով: Ոչ մի լուրջ հետազոտություն չի իրականացվում առանց չափումների: Դուք արդեն ծանոթ եք, թե ինչպես են չափում հեռավորությունը, մարմնի զանգվածը, ժամանակը: Չափման շնորհիվ որոշվում է չափվող մեծության թվային արժեքը՝ համապատասխան միավորով արտահայտված, օրինակ՝ երկարությունը՝ մետրերով, ժամանակը՝ վայրկյաններով, զանգվածը՝ կիլոգրամներով և այլն:
Որո՞նք են բնության ուսումնասիրման եղանակները: Դիտարկում,փորձ,չափումներ:
Ի՞նչ է դիտումը, բերեք օրինակներ: Դիտումը նա նայել,հետևել,օրինակ գետերի վարարումը,մայրամուտը:
Ինչո՞վ է փորձը տարբերվում դիտումից: Փորձի ժամանակ մարդ կարող է միջամտել,դիտումի ժամանակ միայն նայել:
Նկարագրեք որևէ փորձ։ Եթե ձուն դնենք աղաջրի մեջ ,այն չի խորտակվի:
49.Ընդգծված բառերն ու արտահայտությունները փոխարինի´ր տրված հոմանիշներով:
Հետապնդել են նրանց, սարսափ, անցնելիս, ապրում են, կացարան, առատ, գործածում են, նկատել են, հայտնաբերել են, կերակրվում են:
Հիմալայներում, ձյունոտ անտառով գնալիս, գիտական արշավախմբի անդամները տեսել են մորթիներով ծածկված երկու կնոջ: Գիտնականները գնացել են նրանց հետևից և գտել են նրանց բնակարանը, որ քարանձավ է եղել: Պարզվում է, որ 20-րդ դարում դեռ գոյություն ունեն քարանձավային մարդիկ: Նրանք չեն կարողանում օգտվել կրակից, իսկ որպես հագուստ օգտագործում են վայրի կենդանիների մորթիները: Սնվում են հում սննդով, որը կացարանի շրջակայքում շատ է: Քաղաքակիրթ մարդկանց հետ առաջին հանդիպումն ուղեկցվել է վախով ու ծայրաստիճան զարմանքով:
Գնալիս – անցնելիս Տեսել են – նկատել են Գնացել են նրանց հետևից – հետապնդել են նրանց Գտել են – հայտնաբերել են Բնակարան – կացարան Գոյություն ունեն – ապրում են Օգտագործում են – գործածում են Սնվում են – կերակրվում են Շատ – առատ Վախ – սարսափ
50. Ընդգծված բառերը փոխարինի՛ր տրված հոմանիշներով:
Աստվածաշնչում գրված է, որ մարդիկ Բաբելոնում ցանկանում են այնքան բարձր աշտարակ կառուցել, որ կատարը երկինք հասնի: Աստված զայրանում է մարդկանց վրա ու խառնում նրանց լեզուները: Մարդիկ այլևսմեկմեկու խոսքը չեն ընկալում, խառնաշփոթություն է առաջանում, և ժողովուրդները սփռվում են աշխարհով մեկ: Ուստի «բաբելոնյան աշտարակաշինություն» արտահայտությունն օգտագործվում է, երբ ցանկանում են բնութագրել խառնաշփոթություն, աղմուկ, անկարգություն:
Աստվածաշունչ – Սուրբ գիրք Ցանկանալ – ուզել Կառուցել – շինել Կատար – գագաթ Զայրանալ – բարկանալ Այլևս – էլ Մեկմեկու – իրար Ընկալել – հասկանալ Ժողոովուրդ – ազգ Սփռվել – ցրվել Օգտագործել – գործածել
Папа с мамой купили Ирочке попугая. Ирочка тотчас же занялась тренировкой. Она начала учить попугая мяукать, лаять и говорить: «Здравствуйте, ребята!» А как научила, захотела показать его своим одноклассникам. Пусть знают, какая она способная дрессировщица. Собралась с попугаем в школу, а бабушка к ней с просьбой:
— Сходи, Ирочка, в магазин за чаем.
— Вот ещё! — отказалась Ирочка. — Мне некогда! Отстань!
Она всякий раз говорила бабушке, когда та просила её что-нибудь сделать: «Отстань!», «Мне некогда!» или «Вот ещё!».
Ирочка взяла клетку с попугаем и понесла её в школу.
Струйки тёплого ветра несли с собой приятные запахи, светило солнышко, и Ирочка улыбалась, предчувствуя восторженные похвалы одноклассников.
В школе ребята окружили Ирочку:
— Спроси-ка его что-нибудь! Пусть ответит.
—Сейчас спрошу. Только вы не шумите, — приказала Ирочка и обратилась к попугаю:
— Спроси-ка его что-нибудь! Пусть ответит.
— Сейчас спрошу. Только вы не шумите, — приказала Ирочка и обратилась к попугаю:
— Будь вежлив, Чико, и поздоровайся с ребятами.
А попугай, вместо того чтобы сказать «Здравствуйте, ребята!», взъерошился весь и крикнул Ирочке:
— Отстань! — наверное, вспомнил, как Ирочка отвечает бабушке.
Ребята удивились, а Ирочка смутилась, но тут же снова спросила попугая:
— А как кошка мяукает? Помяукай нам, Чико.
Попугай покосился на Ирочку своим фиолетовым глазом и прохрипел:
— Вот ещё!
— А как собачка лает? — чуть не плача, спросила Ирочка. — Полай собачкой, Чико!
— Очень нужно! Мне некогда! — прокричал попугай и, перепрыгнув с одной жёрдочки на другую, отвернулся от Иры.
Ребята засмеялись, а Ирочка рассердилась:
— Какой ты противный, Чико! Ничего говорить не хочешь!
— Как не хочет? — возразил Ирочке Алёша. —
Он нам очень многое сказал. Верно, ребята?
Дополнительное задание на дом
— Кто герои рассказа?- Ирочка и папугай Чико
— Чему Ирочка учила попугая? Она учила попугая и говорить, Здравствуйте, ребята
-Как Ирочка отвечала бабушке на её просьбы? Отстань, Мне некогда или Вот ещё.
-С каким настроением Ирочка шла в школу? Веселым
— Как ребята догадались о непослушании Иры?
— Нравится ли вам Ирочка? — Дайте характеристику девочке. Расскажите о ней. Какая она? Ирочка непослушная
Welcome to Planet Earth Museum, a museum where you can learn some interesting facts about the world we live in. ‘There are many amazing places on Earth. Who knows, maybe you’ll see them all one day! Where shall we go first, children?’ ‘Forests!’ Forests are home to over half of the world’s animals and plants. Trees clean the air and produce oxygen for us to breathe. We destroy more than 36 football fields of forests every minute and throw away thousands of trees in paper and card every day. The oceans are home to millions of marine animals. They absorb the sun’s heat, transfer it to the atmosphere and move it around the world. A lot of the rubbish we produce on land pollutes the oceans. Turtles mistake plastic bags for jellyfish and die when they eat them. At opposite ends of the world, the Arctic and Antarctic are freezing cold lands. It is so cold that the sea is covered in ice. The fuel we use for energy makes the climate warmer. As it gets warmer, the ice melts and the sea rises. The land disappears. Rivers collect rain water and carry it to the oceans. Along the way, plants absorb and clean the water so it is safe for us to drink. This is a green world, where people respect nature and live a long and healthy life. Wouldn’t you like to live here?
Trees clean the air and produce oxygen for us to breathe.
A lot of the rubbish we produce on land pollutes the oceans. Turtles mistake plastic bags for jellyfish and die when they eat them.
The oceans are home to millions of marine animals. They absorb the sun’s heat, transfer it to the atmosphere and move it around the world.
We destroy more than 36 football fields of forests every minute and throw away thousands of trees in paper and card every day.
Rivers collect rain water and carry it to the oceans. Along the way, plants absorb and clean the water so it is safe for us to drink.
2. Write out the unfamiliar words
3. Let’s speak about our Planet and its problems. What can we do to help?
It has a lot of problems but if you exclude the viruses and money inflation and the wars, the main problem is pollution and rubbish. If we keep polluting the oceans, marine animals will die, but if the climate gets warmer in the artic, artic animals will die of the heat. If we keep polluting rivers there’s no clean water for us to drink through the pipes, if the oceans and sea’s are dirty how can we swim and get exercise?. We can help by forming groups to clean the oceans and sea’s, we can help by setting up organizations for keeping the artic cold, we can protect our world so why don’t we start now?!
Write the missing words in the sentences. a. Forests are home to over half of the world’s animals and plants. b. Trees clean the air and produce oxygen for us to breathe. c. The Oceans are home to millions of marine animals. d. They absorb the sun’s heat and transfer it to the atmosphere. e. At opposite ends of the world, the artic and Antarctic are freezing cold lands. f. It is so cold that the sea is covered in ice. g. Rivers collect rain water and carry it to the oceans. h. Along the way, plants absorb and clean the water so it is safe for us to drink.
Watch the story. Find the mistake, underline it and write the correct word. a. We destroy more than 36 football fields of oceans every minute. Forests b. We throw away thousands of trees in plastic and card every day. Paper c. A lot of the food we produce on land pollutes the oceans. Rubbish d. Turtles mistake plastic bags for jellyfish and die when they see them. Eat e. The fuel we use for energy makes the climate colder. Warmer f. As it gets warmer, the ice melts and the sea rises. The sea disappears. Land
Ժամանակին Միլա անունով մի աղջիկ կար, նրա հայրն ու մայրը իսկապես հարուստ էին, նրանք բարի էին և գեղեցիկ, և նրանք նույնպես շատ քաղաքվար էին: Բայց Միլան ոչնչով նման չէր իր ծնողներին, նա լրիվ հակառակն էր, կոպիտ էր, փչացած, ստոր և միշտ նեղացնում էր իր դասընկերներին: Մի առավոտ Միլան արթնացավ մի ցնցող լուրից, նրա ծնողները գործուղման էին գնացել, և մի խումբ երիտասարդ տղաներ գողացան նրանց ամբողջ գումարը: Միլան տեսավ, թե ինչպես են աշխատողները տանից դուրս հանում կահույքի յուրաքանչյուր կտոր և դրեցին այն բեռնատարի մեջ, որպեսզի վաճառեն: Միլան լաց էր լինում, որովհետև նա պետք է տեղափոխվեր ավելի փոքր տուն և կեղտոտ էր և օգտագործեց հագուստ, որպեսզի իր ընտանիքը կարողանա ձեռք բերել: որոշակի գումար սնունդ գնելու համար: 1 շաբաթ անց Միլան գնաց դպրոց, երբ նա տեղավորվեց իր նոր «աղքատ» կյանքում, ըստ նրան, ամբողջ օրը դպրոցում բոլորը ծիծաղում էին հագուստի և դպրոցական պարագաները վրա, նա տուն վերադառնում էր լաց լինելով, բայց նաև հասկանալով, որ որոշ մարդիկ չունեն նույն թանգ կյանքը, հաջորդ օրը նա գնաց դպրոց և ներողություն խնդրեց բոլորից : 3-4 ամիս հետո, բարեբախտաբար, Միլան ձեռք բերեց մի փոքր քաղաքավարություն և նա բարի աղջիկ էր, և բացի այդ, նրա ծնողները նորից հարուստ էին, այնպես որ կյանքը նրա համար լավ էր, և նա վերջապես հասկացավ իր սխալները և թե ինչ կույր է:
Տարիներ առաջ մի կույր էր ապրում: Բոլորը նրան ամեն ինչի լավագույնն էին տալիս, թե’ ուտելիքի, թե’ հագուստի և թե’ ամենալավ անկողինն ու սպիտակեղենը: Սակայն նա միշտ դժգոհ էր և գիշեր-ցերեկ բողոքում էր, որ իրեն վատ են վերաբերվում: Բոլորը ջուր էին խմում, իսկ կույրին կաթ էին տալիս, իրենք մի բաժակ բրինձ էին ուտում ու նրան՝ երեքը տալիս, կես բոքոն էին ուտում, նրան ՝ երկուսը տալիս, սակայն նա դարձյալ դժգոհ էր: մի օր էլ, խիստ զայրացած և հուսահատ, գառ են մորթում, խորովում, սկուտեղի վրա դնում ու մատուցում են կույրին: Նա հոտոտում է, փորձում է շոշափելով որոշել գառնուկի չափսերը, ապա սկսում է ուտել: Սակայն առաջին պատառը դեռ կուլ չտված, չի դիմանում և ասում է.
– Եթե սա իմ բաժինն է, բա ձե՞րը որքան կլինի:
1. Ի՞նչ սովորեցրեց քեզ այս առակը: Քո կարծիքով, ո՞րն է այս առակի հիմնական ասելիքը:
Պետք չէ ձեր կյանքը ծախսել պատահական մարդու վրա՝ փորձելով գրավել նրա ուշադրությունը։
